Thực trạng: Thị trường tiềm năng nhưng còn nhiều thách thức
Ngành dịch vụ bảo vệ tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc trong thập kỷ qua. Số lượng các công ty bảo vệ chuyên nghiệp tăng lên nhanh chóng, từ vài chục đơn vị cách đây 15-20 năm đã lên tới hàng ngàn công ty với hàng trăm nghìn nhân viên trên cả nước. Thị trường này được đánh giá là đầy tiềm năng, được thúc đẩy bởi:
1. Phát triển kinh tế và đô thị hóa: Sự ra đời của các khu công nghiệp, khu đô thị mới, trung tâm thương mại, cao ốc văn phòng, khu dân cư cao cấp... tạo ra nhu cầu lớn về bảo vệ tài sản, con người và duy trì trật tự.
2. Đầu tư nước ngoài (FDI): Các doanh nghiệp FDI với yêu cầu cao về tiêu chuẩn an ninh quốc tế đã thúc đẩy các công ty bảo vệ nâng cao chất lượng dịch vụ.
3. Nâng cao nhận thức về an ninh: Cá nhân và doanh nghiệp ngày càng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc phòng ngừa rủi ro, bảo vệ tài sản và thông tin.
4. Sự kiện và hoạt động công cộng: Nhu cầu bảo vệ cho các sự kiện lớn, hội nghị, triển lãm, hoạt động giải trí cũng ngày càng tăng cao.
Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển sôi động, ngành dịch vụ bảo vệ Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn:
* Cạnh tranh gay gắt và vấn nạn "bảo vệ chui": Số lượng công ty lớn dẫn đến cạnh tranh về giá, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và phúc lợi cho người lao động. Hiện tượng các cá nhân, nhóm tự phát cung cấp dịch vụ bảo vệ không phép, không được đào tạo bài bản ("bảo vệ chui") vẫn còn phổ biến, gây mất trật tự và rủi ro pháp lý.
- Chất lượng nhân sự chưa đồng đều: Việc tuyển dụng, đào tạo và giữ chân nhân viên chất lượng cao là một bài toán khó. Nhiều nhân viên bảo vệ còn thiếu kỹ năng mềm, khả năng xử lý tình huống phức tạp, kiến thức pháp luật và ngoại ngữ. Mức lương thấp cũng là một rào cản lớn.
- Hạn chế trong ứng dụng công nghệ: Phần lớn các công ty vẫn duy trì mô hình bảo vệ truyền thống, phụ thuộc chủ yếu vào sức người. Việc đầu tư vào công nghệ hiện đại như AI, IoT, camera giám sát thông minh, hệ thống kiểm soát ra vào tự động còn khá khiêm tốn.
- Hành lang pháp lý và quản lý: Dù đã có những quy định, nhưng việc kiểm soát, cấp phép và xử lý vi phạm trong ngành còn chưa thực sự chặt chẽ, dẫn đến tình trạng chất lượng dịch vụ không đồng đều và khó quản lý.
Ông Nguyễn Văn Nam, Chủ tịch Hiệp hội Dịch vụ Bảo vệ Việt Nam, nhận định: "Ngành bảo vệ đang ở giai đoạn 'lượng' đã lớn, nhưng 'chất' vẫn còn cần được cải thiện mạnh mẽ. Để phát triển bền vững, chúng ta không thể chỉ cạnh tranh về giá mà phải nâng tầm chất lượng dịch vụ và chuyên nghiệp hóa toàn diện."
Xu hướng phát triển: Chuyển mình đón đầu công nghệ và chuyên nghiệp hóa
Để vượt qua thách thức và khai thác tối đa tiềm năng, ngành dịch vụ bảo vệ tại Việt Nam đang có những bước chuyển mình rõ rệt, hướng tới các xu hướng chính sau:
1. Ứng dụng công nghệ 4.0: Đây là xu hướng tất yếu và mạnh mẽ nhất. Các công ty bảo vệ hàng đầu đang đầu tư vào:
- Hệ thống giám sát thông minh: Camera AI nhận diện khuôn mặt, phát hiện hành vi bất thường, quản lý bãi đỗ xe thông minh.
- Giải pháp IoT: Cảm biến an ninh, hệ thống báo động tích hợp, khóa cửa thông minh.
- Phần mềm quản lý nghiệp vụ: Điều phối nhân sự, báo cáo sự cố, quản lý ca trực hiệu quả hơn.
- Bảo vệ kết hợp (Hybrid Security): Kết hợp giữa nhân viên bảo vệ có kinh nghiệm và công nghệ hiện đại để tối ưu hiệu quả và chi phí.
- Drones (máy bay không người lái): Giám sát diện rộng cho các khu vực lớn như nhà máy, trang trại, công trường.
2. Chuyên nghiệp hóa và đào tạo chuyên sâu: Nhu cầu về nhân viên bảo vệ không chỉ dừng lại ở sức khỏe thể chất mà còn yêu cầu cao về kỹ năng mềm, nghiệp vụ chuyên sâu:
- Đào tạo chuyên biệt: Bảo vệ yếu nhân (VIP), bảo vệ sự kiện, bảo vệ khu công nghiệp, bảo vệ ngân hàng, phòng cháy chữa cháy...
- Kỹ năng mềm: Giao tiếp, xử lý khủng hoảng, sơ cứu y tế, tiếng Anh giao tiếp.
- Đạo đức nghề nghiệp: Trung thực, kỷ luật, trách nhiệm cao.
3. Cung cấp giải pháp an ninh tổng thể: Thay vì chỉ cung cấp nhân lực, các công ty bảo vệ đang hướng tới việc trở thành nhà tư vấn và cung cấp giải pháp an ninh toàn diện, từ thiết kế hệ thống an ninh, lắp đặt thiết bị, đào tạo nhân sự cho đến vận hành và bảo trì.
4. Hoàn thiện hành lang pháp lý và nâng cao chuẩn mực: Nhà nước và các hiệp hội đang phối hợp để xây dựng các quy định chặt chẽ hơn về cấp phép, đào tạo, tiêu chuẩn dịch vụ và đạo đức nghề nghiệp, nhằm loại bỏ các đơn vị kém chất lượng và nâng cao uy tín cho toàn ngành.
Bà Lê Thị Hương, Giám đốc một công ty dịch vụ bảo vệ uy tín tại TP.HCM, chia sẻ: "Chúng tôi nhận thấy rõ ràng khách hàng ngày càng đòi hỏi cao hơn. Công nghệ không thay thế được con người, nhưng sẽ là công cụ đắc lực giúp người bảo vệ làm việc hiệu quả hơn, thông minh hơn. Đầu tư vào con người và công nghệ là chìa khóa để chúng tôi giữ vững vị thế và phát triển."
Kết luận
Ngành dịch vụ bảo vệ tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển mình đầy hứa hẹn. Với tiềm năng thị trường lớn, cùng với sự chủ động trong việc ứng dụng công nghệ và nâng cao chất lượng dịch vụ, ngành này chắc chắn sẽ đóng góp ngày càng quan trọng vào sự phát triển an toàn và bền vững của xã hội Việt Nam trong tương lai. Tuy nhiên, để hiện thực hóa những tiềm năng đó, sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và hiệp hội là điều kiện tiên quyết để tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và chuyên nghiệp.
